Bộ gõ tiếng Việt trải qua rất nhiều giai đoạn phát triển với nhiều công cụ đã được phát triển, tuy nhiên trong khuôn khổ bài viết này, MSOTips xin giới thiệu bộ gõ Unikey (một chương trình hỗ trợ gõ dấu tiếng Việt miễn phí chạy trên nền Windows/Linux)
Để có thể soạn thảo tiếng Việt trên Microsoft Word, trước tiên cần xác định 2 thành phần sau:
1. Bảng mã tiếng Việt:
Bảng mã hay nói nôm na là bảng chữ cái hay còn gọi là kiểu chữ (font chữ), có rất nhiều bảng mã đã được phát triển do nhiều nhóm phát triển, tuy nhiên hiện vẫn tồn tại đó là 3 bảng mã chính:
- TCVN3 (ABC): kiểu chữ của bảng mã này có tên định dạng <.VN><Tên kiểu chữ>, (ví dụ: .VNTime, .VNArial…)
- VNI: kiểu chữ của bảng mã có tên dạng <VNI-><Tên kiểu chữ>, (ví dụ: VNI-Times, VNI-Arial)
- Unicode: kiểu chữ chuẩn quốc tế, được đính kèm theo hệ điều hành Windows, số lượng ít. Kiểu chữ này đã được bổ sung với bộ UTM Unicode phong phú và đẹp. (ví dụ: Times New Roman, Arial…)
2. Kiểu gõ:
Có nhiều kiểu gõ (cách gõ), MSOTips chỉ giới thiệu hai cách gõ phổ biến nhất.
TELEX:
Nguyên tắc: <nguyên âm> <ký tự gõ dấu> → [ký tự có dấu]
Qui ước:
Dấu chữ |
Phím kết hợp |
Ví dụ |
sắc |
s |
as → á |
huyền |
f |
af → à |
hỏi |
r |
af → ả |
ngã |
x |
af → ã |
nặng |
j |
af → ạ |
â, ê, ô, đ |
gõ đôi |
aa → â; ee → ê; oo → ô; dd → đ |
ă, ơ, ư |
w |
aw → ă; ow → ơ; uw → ư |
xóa dấu thanh |
z |
aws → ă ; asz → a |
Ví dụ: Em ddi ddeesn truowngf → Em đi đến trường
VNI:
Nguyên tắc: <nguyên âm> <số 1-9,0> → [ký tự có dấu]
Qui ước
Dấu chữ |
Phím kết hợp |
Ví dụ |
sắc |
1 |
as → á |
huyền |
2 |
af → à |
hỏi |
3 |
a3 → ả |
ngã |
4 |
a4 → ã |
nặng |
5 |
a5 → ạ |
â, ê, ô |
6 |
a6 → â; e6 → ê; o6 → ô |
ơ, ư |
7 |
o7 → ơ; u7 → ư |
ă |
8 |
a8 → ă |
đ |
9 |
d9 → đ |
xóa dấu thanh |
0 |
a61 → â ; a10 → a |
Ví dụ: Em d9i d9e6n1 tru7o7ng2 → Em đi đến trường
Kết luận:
Về cơ bản trong 2 cách gõ, mỗi cách có một ưu điểm và nhược điểm riêng, tuy nhiên trong soạn thảo văn bản cách gõ TELEX có phần phù hợp hơn vì dùng cách gõ TELEX bàn tay sẽ ít di chuyển ngón hơn so với cách gõ VNI, do đó tốc độ gõ hay đánh máy nhanh hơn so với VNI.
Trong sử dụng môi trường internet, trong môi trường có ngôn ngữ hệ Latin thì cách gõ TELEX gây ra nhiều phiền phức, ví dụ khi gõ địa chỉ Internet trên ô Address của trình duyệt Web, bộ gõ sẽ làm sai đi tên miền gốc gây truy cập sai.
Vì vậy tùy trường hợp, tùy hoàn cảnh sử dụng, người dùng có thể thay đổi cách gõ để tăng hiệu quả công việc.
3. Bộ gõ Tiếng Việt Unikey:
Có nhiều bộ gõ tiếng Việt đã được đưa vào sử dụng, tuy nhiên bộ gõ có nhiều ưu điểm và được ứng dụng rộng rãi nhất là Unikey.
Địa chỉ tải ứng dụng: http://www.unikey.vn
Chọn đúng phiên bản dành cho hệ điều hành bạn đang sử (32 bits/64 bits), khuyến cáo nên chọn bản cài đặt để cài đặt trực tiếp vào máy, ko nên chọn bản portable
MSOTips 30-1-2018